Kancelaria Radcy Prawnego Katarzyna Krasowska

Co to jest orzeczenie o niepełnosprawności dziecka?

Orzeczenie o niepełnosprawności to prawne potwierdzenie posiadania przez dziecko statusu osoby z niepełnosprawnością. Orzeczenie umożliwia ubieganie się o różnego rodzaju świadczenia, uprawnienia, ulgi i zwolnienia osobom sprawującym opiekę. W zależności od rodzaju uprawnienia podstawą jego nabycia może być samo orzeczenie, bądź też uzyskanie dodatkowo określonych przepisami szczegółowych wskazań, które stanowią część orzeczenia.

Kto wydaje orzeczenie?

Orzeczenie wydawane jest przez Miejskie lub Powiatowe Zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej. Ważne jest, aby do wniosku dołączyć całą posiadaną dokumentację, zarówno medyczną (karty informacyjne z leczenia szpitalnego, zaświadczenia lekarskie, wyniki badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne) jak również dokumentację, dotyczącą sposobu funkcjonowania dziecka w przedszkolu, opinię psychologa, logopedy etc.

Na posiedzenie zespołu należy zgłosić się z dzieckiem. W uzasadnionych przypadkach badanie może odbyć się w domu dziecka – tutaj konieczne jest przedstawienie zaświadczenia wydanego przez lekarza prowadzącego. Jeśli stan zdrowia dziecka jest na tyle poważny, że dziecko nie powinno podróżować, wydanie orzeczenia może nastąpić bez badania przez Zespół, na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej.

Termin wydania orzeczenia

Zespoły powinny rozpatrzyć wniosek o wydanie orzeczenia w ciągu 1 miesiąca od dnia jego złożenia. Zdarza się jednak, że termin ten jest przedłużany, o czym Zespół informuje stronę na piśmie, wskazując przyczynę zwłoki i nowy termin załatwienia sprawy.

Orzeczenie

Orzeczenie wydawane jest dla dziecka, które nie ukończyło 16 roku życia i pod warunkiem, łącznego spełnienia następujących warunków:

dziecko ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną;
przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy;
dziecko wymaga zapewnienia całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.

Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, nie dłuższy jednak niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. O tym, na jaki czas zostaje wydane orzeczenie, decyduje dokonana przez Zespół ocena możliwości poprawy funkcjonowania dziecka.

Odmowa i co dalej?

Jeżeli Zespół odmówił wydania orzeczenia, albo w treści orzeczenia nie przyznał określonego punktu, możesz wnieść odwołanie. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji do Wojewódzkiego Zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności za pośrednictwem Miejskiego lub Powiatowego Zespołu (w zależności kto wydał orzeczenie). Odwołanie jest wolne od opłat. Jeżeli w wyniku odwołania Wojewódzki Zespół nie znalazł podstaw do zmiany orzeczenia, masz prawo zaskarżyć orzeczenie do sądu powszechnego (Sądu Rejonowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych właściwego ze względu na miejsce zamieszkania).

Pamiętaj! Odwołanie należy uzasadniać. Oczywiście jeśli napiszesz, że się nie zgadzasz, to Sąd i tak rozpatrzy Twoje odwołanie i powoła biegłych sądowych. Jednak w Twoim interesie jest, aby przekonać Sąd, jak i biegłych, którzy będą badać dziecko i sporządzać opinię w sprawie, o tym, że stan Twojego dziecka uzasadnia wydanie orzeczenia albo należy Ci się, któryś z punktów. W odwołaniu należy opisać, w jaki sposób Twoje dziecko funkcjonuje na co dzień, z jakimi trudnościami lub ograniczeniami się mierzy, jakie ma dysfunkcje, w jakich czynnościach życia codziennego potrzebuje pomocy osób trzecich – ważny jest każdy aspekt funkcjonowania dziecka.

W czasie prowadzenia działalności gospodarczej zdarzają się sytuację, w których konieczne jest skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego. Powstaje pytanie, a co z działalnością? W sytuacji, kiedy przedsiębiorcza Mama ma pracowników, sprawa jest prosta – zadania można delegować. Inaczej wygląda sytuacja, w przypadku kiedy Mama nie ma pracowników, zleceniobiorców, czy osób z nią współpracujących.

Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia

Podejmowanie jakiejkolwiek działalności zawodowej w czasie choroby, czy sprawowania opieki nad dzieckiem, stanowi podstawę do zakwestionowania przez ZUS prawidłowości korzystania ze zwolnienia. Zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.

Co to jest praca zarobkowa?

Ubezpieczonej nie przysługuje zasiłek chorobowy lub opiekuńczy, jeśli okaże się, że w czasie niezdolności do pracy, dalej wykonywała działalność gospodarczą. (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia).

O tym, czy mamy do czynienia z pracą zarobkową, decyduje charakter i rodzaj wykonywanych czynności. Jeżeli podjęcie aktywności zawodowej zmierza do osiągnięcia zysku, to mamy do czynienia z pracą zarobkową (nawet w sytuacji kiedy „nie zarobimy”, a podejmowane czynności nie obciążają organizmu ubezpieczonej przebywającej na zwolnieniu).

Poniżej definicja pracy zarobkowej w orzecznictwie Sądu Najwyższego:

„Każda praca zarobkowa wykonywana w okresie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do świadczeń. Za taką pracę uważa się każdą pracę w potocznym znaczeniu tego słowa, w tym wykonywanie różnych czynności w ramach stosunków zobowiązaniowych prawnych, ale także poza takimi stosunkami, w tym kontynuowanie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie czy stosunek korporacyjny. Dlatego w razie wystąpienia ryzyka niezdolności do pracy lub do prowadzenia pozarolniczej działalności wskutek choroby ubezpieczony ma obowiązek powstrzymania się od wszelkich czynności wykonywanych zawodowo, ponieważ to świadczenia z ubezpieczenia chorobowego społecznego mają rekompensować brak możliwości uzyskiwania dochodów. Za niedopuszczalne uznaje się zaś pobieranie takich świadczeń (połączone z brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za okresy choroby), w razie uzyskiwania przez ubezpieczonego dochodów z kontynuowanej działalności, nawet gdyby polegało to na wykonywaniu czynności w istotny sposób nieobciążających jego organizmu” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.01.2022 r., sygn. akt: I USK 386/21).

„W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że każda praca zarobkowa wykonywana w okresie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do świadczeń (…)Za taką pracę uważa się każdą pracę w potocznym znaczeniu tego słowa, w tym wykonywanie różnych czynności w ramach stosunków zobowiązaniowych prawnych, ale także poza takimi stosunkami, w tym kontynuowanie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie czy stosunek korporacyjny” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2022 r., sygn. akt: I USK 462/21).

„Pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim. Wykonywanie przez pracownika nawet sporadycznej i, jakby się wydawało na pierwszy rzut oka, nieobciążającej pracy podczas zwolnienia lekarskiego, skutkuje obowiązkiem zwrotu zasiłku chorobowego. W aktualnym stanie prawnym nie jest niezbędna ocena w zakresie, czy „inna praca zarobkowa” jest niezgodna z celem zwolnienia lekarskiego. Wykonywanie (każdej) pracy zarobkowej, niezależnie od jej wpływu na stan zdrowia ubezpieczonego, stanowi samodzielną przesłankę utraty prawa do zasiłku chorobowego” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21.10.2020 r. sygn. akt: I UK 468/19) .

Co można na chorobowym?

Korzystanie ze zwolnienia lekarskiego nie oznacza jednak, że ubezpieczona nie może wykonywać wszelkich czynności, związanych z prowadzoną działalnością. Nie może podejmować jedynie takich, które ukierunkowane są na osiągnięcie zysku. Sąd Najwyższy w jednym z postanowień stwierdził, że „tylko wykonywanie czynności ubocznych w stosunku do czynności realizowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, mające charakter incydentalny, wymuszony okolicznościami i niezarobkowy, może zostać uznane za działanie relatywnie neutralnie względem art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2022 r., sygn. akt: I USK 462/21).

W praktyce „na chorobowym” ubezpieczona będzie mogła opłacić składki na ZUS, opłacić podatki, podpisać umowę z pracownikiem, podpisać fakturę, wykonać przegląd kasy fiskalnej, ustanowić pełnomocnika. Ocena, czy w danym przypadku podjęta przez ubezpieczoną czynność miała charakter zarobkowy, będzie uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i okoliczności faktycznych sprawy.

Masz wątpliwości lub pytania? Skontaktuj się z Kancelarią.

Kobieta, która poroniła ma prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego (56 dni). Prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje niezależnie od długości trwania ciąży, a dokumentem uprawniającym mamę do ubiegania się o udzielenie urlopu macierzyńskiego jest akt urodzenia dziecka z adnotacją o urodzeniu martwym.

Poronienie

Z poronieniem mamy do czynienia wówczas, kiedy dochodzi do wydalenia lub wydobycia z ustroju matki płodu, który nie oddycha ani nie wykazuje żadnego innego znaku życia, jak czynność serca, tętnienie pępowiny lub wyraźne skurcze mięśni zależnych od woli, o ile nastąpiło to przed upływem 22 tygodnia ciąży (Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania Dz. U. nr 252, poz. 1697).

Akt urodzenia dziecka z adnotacją o urodzeniu martwym

Akt urodzenia dziecka sporządzany jest przez Urząd Stanu Cywilnego, na podstawie wystawianej przez szpital karty martwego urodzenia. Akt zawiera wzmiankę o tym, że dziecko urodziło się martwe. W wielu przypadkach szpitale odmawiają wydania karty martwego urodzenia, wskazując, że z uwagi na utratę ciąży na wczesnym etapie niemożliwe jest określenie płci. Dzieje się tak, dlatego, że jednym z obligatoryjnych elementów karty jest właśnie wskazanie płci, bez tego lekarz nie wystawi karty martwego urodzenia. Jeśli lekarz nie jest w stanie określić płci wówczas rodzicom pozostaje jedynie przeprowadzenie badań genetycznych. Niestety badania takie nie są finansowane ze środków NFZ, więc rodzice muszą przeprowadzić je na własny koszt.

Zgodnie z art. 53 ust. 1 w zw. z art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. 2016 poz. 2064 ze zm.) karta martwego urodzenia służy do sporządzenia aktu urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

W przypadku braku karty martwego urodzenia, nie można uzyskać aktu urodzenia dziecka z adnotacją o urodzeniu martwym, a to właśnie akt urodzenia stanowi podstawę do ubiegania się o świadczenia, tj.: zasiłek macierzyński i zasiłek pogrzebowy.

Urlop macierzyński

Zgodnie z art. 180 § 1 kodeksu pacy w razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Urlop macierzyński po poronieniu trwa dokładnie 56 dni kalendarzowych i jest liczony od momentu poronienia, a nie od momentu rejestracji dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego, czy przekazania wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego do pracodawcy.

Pracodawca udziela urlopu macierzyńskiego na podstawie zgłoszonego wniosku, do którego należy dołączyć akt urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu. Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100 % podstawy wymiaru. Pamiętaj, że w czasie oczekiwania na wydanie aktu urodzenia lub w przypadku, gdy akt urodzenia nie będzie wydany, mama może skorzystać ze zwolnienia lekarskiego i pobierać zasiłek chorobowy.

W przypadku, kiedy mama prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, dokumenty, o których mowa powyżej, składa się bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pamiętaj. Po poronieniu przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Musisz tylko uzyskać akt urodzenia dziecka, wydany przez Urząd Stanu Cywilnego z adnotacją o martwym urodzeniu.

Jeśli masz pytania skontaktuj się z Kancelarią: kancelaria@kancelaria-krasowska.pl

Z chwilą urodzenia dziecka Mama rozpoczyna urlop macierzyński. Zdarza się, że zaraz po urodzeniu, dziecko musi być hospitalizowane. Takie sytuacje, dotyczą w szczególności dzieci przedwcześnie urodzonych. Hospitalizacja dziecka może również mieć miejsce w późniejszym czasie. Niezależnie od przyczyny pobytu dziecka w szpitalu, należy pamiętać, że Mamie przysługuje prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego albo rodzicielskiego. Przerwa w urlopie trwa tyle, ile czas pobytu dziecka w szpitalu. Po powrocie dziecka do domu, następuje wznowienie urlopu macierzyńskiego, który ulega przesunięciu, do czasu wykorzystania przez Mamę przysługującego jej limitu.

Zgodnie z art. 181 k.p. w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.

Należy jednak pamiętać, że przerwanie urlopu macierzyńskiego, w związku z pobytem dziecka w szpitalu, może mieć miejsce dopiero po wykorzystaniu przez Mamę 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Przyjmuje się, że 8 tygodni to czas przeznaczony na regenerację sił – czas połogu.

Gdy dziecko trafia do szpitala, Mama powinna poinformować pracodawcę o zamiarze przerwania urlopu macierzyńskiego i dostarczyć mu, wydane przez szpital zaświadczenie o hospitalizacji dziecka. Podobnie należy postąpić w przypadku zakończenia leczenia i „powrotu” na urlop macierzyński.

Ważne

Jeżeli Mama przerywa urlop macierzyński bądź rodzicielski, co do zasady powinna wrócić do pracy. Może jednak w tym czasie:

skorzystać ze „zwolnienia lekarskiego na dziecko” i ubiegać się o wypłatę zasiłku opiekuńczego. Taka sytuacja jest możliwa w przypadku wystawienia przez lekarza prowadzącego leczenie dziecka zaświadczenia lekarskiego o konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przebywającym w szpitalu. Należy pamiętać, że zasiłek opiekuńczy Mama może otrzymywać jedynie przez okres 60 dni w roku kalendarzowym.
wnioskować o udzielnie urlopu bezpłatnego;
stać się niezdolna do pracy z powodu własnej choroby, a wtedy jej stan zdrowia będzie uzasadniał wystawienie zwolnienia lekarskiego.

Urlop macierzyński można przerwać w trakcie każdej hospitalizacji dziecka, przypadającej na czas urlopu macierzyńskiego albo rodzicielskiego. Może być przerywany wiele razy.