Kancelaria Radcy Prawnego

Katarzyna Krasowska

Świadczenie rodzicielskie jest finansowym wsparciem dla tych osób, które ponoszą zwiększone wydatki w związku z urodzeniem dziecka i jednocześnie nie mają finansowej pomocy z innego tytułu np. nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego.

Komu przysługuje świadczenie?

Świadczenie rodzicielskie tzw. „kosiniakowe” przysługuje:

• matce albo ojcu dziecka, z zastrzeżeniem, że ojcu tylko wtedy, gdy nastąpiło skrócenie na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka albo śmierci matki dziecka albo porzucenia dziecka przez matkę (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych);
• opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14. roku życia(art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych);
• rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia(art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych);
• osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14. roku życia(art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych).

Kiedy nie przysługuje świadczenie?

Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, gdy:

• co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w 17 ust. 1 pkt 2 lub 3ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (opiekun faktyczny dziecka lub rodzina zastępcza), otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;
• dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku osób, o których mowa w 17 ust. 1 pkt 1 i 4ustawy;
• osoba ubiegająca się o świadczenie rodzicielskie lub osoba pobierająca świadczenie rodzicielskie nie sprawuje lub zaprzestała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;
• w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
• osobom, o których mowa w 17 ust. 1, przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Ważne: jeśli obecnie nie otrzymujesz zasiłku macierzyńskiego, bo w sądzie toczy się sprawa o podleganie ubezpieczeniom społecznym (ZUS zakwestionował umowę o pracę, zarzucił pozorność umowy o pracę, nieważność umowy o pracę, czy nieprowadzenie działalności gospodarczej), możesz ubiegać się o wypłatę świadczenia rodzicielskiego

Zgodnie z art. 17c ust. 9 pkt 1) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych  świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego. Z powołanego przepisu wynika, że prawo do świadczenia rodzicielskiego nie przysługuje jedynie w sytuacji „otrzymywania” świadczenia –  otrzymywania czyli fizycznego pobierania świadczenia. Co ważne z omawianego postanowienia nie wynika, aby uprawnienie do świadczenia nie przysługiwało w sytuacji sporu sądowego, co do istnienia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu podlegania z umowy o pracę, czy prowadzenia działalności gospodarczej.

Co ważne w art.  17c ust. 9 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych został ustalony zamknięty katalog przyczyn, których wystąpienie powoduje, że świadczenie rodzicielskie nie przysługuje. „Katalog przesłanek negatywnych ma charakter zamknięty i co istotne przesłanki w nim unormowane powinny być odczytywane ściśle. Ustawodawca w rozważanym przepisie przewidział mianowicie, że świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego. Użyty zwrot „otrzymują” należy rozumieć nie inaczej jak „pobieranie” tego świadczenia w dacie wystąpienia z wnioskiem. Ustawodawca użył czasownika „otrzymywać” w czasie teraźniejszym, co oznacza, że przeszkodą w uzyskaniu świadczenia rodzicielskiego jest aktualne otrzymywanie m.in. zasiłku macierzyńskiego. Przesłanka negatywna nawiązuje w sposób ewidentny do zbiegu świadczeń i to zbiegu aktualnego w dacie orzekania o przyznaniu świadczenia oraz w okresie jego pobierania (vide: prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 28 października 2020 r. II SA/Lu 417/20 – dostępny na www.orzeczenia.nsa.gov.pl).”

Ponadto „w art. 17c ust. 9 pkt 1 u.ś.r. ustawodawca użył czasownika „otrzymywać” w czasie teraźniejszym, co oznacza, że przeszkodą w uzyskaniu świadczenia rodzicielskiego jest aktualne otrzymywanie m.in. zasiłku macierzyńskiego. Przesłanka negatywna nawiązuje w sposób ewidentny do zbiegu świadczeń i to zbiegu aktualnego w dacie orzekania o przyznaniu świadczenia oraz w okresie jego pobierania” (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 28.10.2020 r., sygn. akt: II SA/Lu 417/20, LEX 3081054).

Ważne: ubiegając się o świadczenie rodzicielskie nie ma znaczenia, że w przypadku uwzględnienia odwołania, otrzymasz w późniejszym czasie zasiłek macierzyński

Ważne: ubiegając się o świadczenie rodzicielskie nie musisz cofać odwołania od decyzji ZUS w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym

Opublikował: Katarzyna Krasowska

Data publikacji: 2023-06-21 12:44:18

Powrót do aktualności